Intensiteit als de modern seculiere maatstaf voor een goed of geslaagd leven?

.
Is intensiteit de maat geworden waaraan we ons leven afmeten? Nu het bovennatuurlijke (inclusief hiernamaals e.d.) voor velen zonder betekenis is geworden, lijkt alle nadruk te worden gelegd op ervaringen, en wel zo intens mogelijk. Je hebt immers slechts dit ene leven. 

Niet comfortabel leven, of moreel leven, maar intens leven, inclusief plezier, passie en lijden. Je dromen en verlangens leven, tot het einde toe, ook al brengt dat pijn met zich mee, - en deze pijn dan ook zo intens mogelijk beleven. 

Opmerkelijk genoeg past het belangrijkste motto in Zen (en in z’n gepopulaiseerde ‘light’-versie, mindfulness) wonderwel in deze tendens: met volle aandacht leven in het hier en nu!

‘Intensiteit’ is niet alleen het sleutelwoord van reclame en publiciteit, maar ook het leidende principe van een modern seculiere levensstijl. Levend in een beleveniseconomie, met een vooraanstaande rol voor de prestatie en wat zij teweegbrengt, - in sport, in sex-drugs-rock ’n roll, in werk, etc. Om je levensgevoel te verhevigen! Om in een flow te geraken! Om je maximaal te voelen leven!

En wat als de intensiteit weg is, of wanneer we er niet meer toe in staat zijn? Kunnen we daarmee genoegen nemen? Ervaren, of beschouwen we een leven (of een relatie, werk, etc) dat niet langer intens is als mislukt, voorbij of voltooid, dan wel aan vervanging toe?

Noot:

. Voor een kort exposé over ‘intensiteit’, met de Franse filosoof Tristan Garcia, kijk op:

https://www.arte.tv/en/videos/071494-001-A/intensity/?xtor=CS1-41&kwp_0=635399&kwp_4=2782968&kwp_1=1178437

Zijn filosofen postchristelijke pastors geworden? Verklede sofisten?

.
Wat maakt de mening van een filosoof zo bijzonder? En bijzonder is zij, gelet op de aandacht ervoor. Soms lijkt het wel een event van nationaal belang, wanneer een filosoof iets gaat zeggen!

Er wordt veel gepresenteerd, gediscussieerd en gedebatteerd, op dialoogavonden, in fora, of op themabijeenkomsten, en niet zelden prijkt de naam van een filosoof op de aankondiging. Wat maakt hen zo geschikt voor deze rol? 

Hebben zij een bijzondere deskundigheid waardoor zij buiten hun vakgebied – filosofie – over tal van maatschappelijk en culturele thema’s hun zegje kunnen doen? (Over onze seksuele mores, bijvoorbeeld.) Hebben zij een speciale vaardigheid om zich op de hoogte te stellen van een stand van zaken, zonder dat zij erover vanuit eigen ervaring kunnen meepraten? (‘Voltooid leven’, bijvoorbeeld, enge ziektes, of een of andere crisis.) Of zijn zij gewoon in staat om een lekenpubliek net iets meer te bieden dan het zelf reeds denkt, of kent uit de krant of van sociale media? 

Overigens, bevestigd worden in wat je al vindt (en dat door een filosoof!), heeft natuurlijk ook zijn charme. Het hoeft dus ook niet heel vernieuwend te zijn om een avond met een filosoof geslaagd te doen zijn.

Af en toe probeer ik weer eens zo’n veelbelovende bijeenkomst. Waar ik mee naar huis ga, is zelden verrassend, laat staan inzicht gevend geweest. Meestal ben ik bij thuiskomst al kwijt wat er ook al weer gezegd is, en misschien is dat ook wel de bedoeling: een avondje nadenken, of bezinnen, zoals dat heet, maar ook weer niet al te diep. Het moet wel ‘leuk’ blijven, uiteraard, en ‘gezellig’.

Opvallend zijn de filosofisch verklede pastorale adviezen waarop je als publiek vaak wordt vergast. ('Haal de plugjes uit je oren!') Aan een dominee of pastor hebben we ondertussen een broertje dood, maar een pastorale filosoof kan geen kwaad. Dit keer worden geen bijbelteksten aangehaald, maar wordt gerefereerd aan de wijze lessen van filosofen uit het verleden, en zij hadden uiteraard het beste met ons voor. ('Wees geen slaaf van je begeerte!')

Zijn publieksfilosofen gaan opereren als sofisten, zo vraag ik me af. Postchristelijke sofisten, met preken - die uiteraard niet zo mogen heten -, gespecialiseerd in onderwerpen die bij het publiek aanslaan, waardoor iedereen weer gesticht en vol goede moed naar huis kan. 

Overigens hoef je als publieksfilosoof niet universitair gecertificeerd te zijn. Enkele lessen of colleges volgen, om je enig jargon eigen te maken, gecombineerd met het lezen van een paar boeken of artikelen (hoofdwerken niet verplicht), en je kunt je zonder schaamte ‘filosoof’ noemen. (Als alle publieksfilosofen hun academische papieren zouden moeten overleggen, zouden er weinig overblijven.) Niets of niemand is beschermd met de titel ‘filosoof’.

In het oude Griekenland heetten degenen die deskundig waren in het vertellen van verhalen die ‘de mensen’ wilden horen, sofisten. Nu heten ze bij voorkeur filosofen. Kan het anders? Moet het anders? Hebben wij gewoon behoefte aan pastorale zorg, in welke vorm dan ook? En is filosofisch entertainment dan nu zo’n vorm?

24 – 27 juli 2018: Lof der luiheid

FILOSOFIE & LEVENSKUNST: LOF DER LUIHEID

Over het nut van het nutteloze: een herwaardering van een oude ondeugd.

Hartje zomer in het hart van Amsterdam trekken wij ons terug uit alle haast, things to do, en geroezemoes, in het kleinste en mooiste theatertje van Nederland, het Torpedo Theater, om ons te verdiepen in lof der luiheid. Aan de hand van enkele filosofen, en ook in de praktijk. Een exclusieve vierdaagse voor een beperkt aantal deelnemers. 

Heb je er genoeg van om je door het leven te haasten, alsmaar druk te zijn, en je leven te laten bepalen door nut, agenda’s, smartphones en andermans wensen? Wil je je niet langer schuldig voelen bij nietsdoen?

Luiheid heeft van oudsher een slechte naam, maar is dat terecht? Is er voor innerlijke rust niet een forse dosis luiheid nodig? En kan creativiteit wel zonder? Luiheid is belangrijk voor het persoonlijk welzijn en levensvreugde. Verder is luiheid existentieel van belang: om je te bezinnen, om je te ontplooien, om zin te houden in het leven. En wat te denken van 'innerlijke luiheid'?

Aan de hand van een aantal filosofen onderzoeken we de verborgen kwaliteit van luiheid. We doen dit vanuit verschillende invalshoeken, met name: Paul Lafargue, Taoïsme, Spinoza, Stoa en Epicurus. Wat dachten zij over het recht op luiheid, nutteloosheid, vrijheid en genieten? Met Bregman en Harari kijken we naar onze huidige wereld.

Naast de filosofen, gaan we de stad met andere ogen bekijken: de kunst van het flierefluiten oefenen, stilte in de stad zoeken, ons verwonderen op het onthaastingspad. Ook bieden wij een luie onthaastende 'menukaart' kaart aan, voor wie buiten het programma nog meer wil ontdekken. Niets moet, alles mag.

Docent: drs Dries Boele

Plaats: Torpedo Theater, Sint Pieterspoortsteeg 33, Amsterdam

Data: 24 t/m 27 juli 2018

Cursus: 8 dagdelen 

Kosten voor cursus (incl cursusmateriaal): voor de vroegboekers (tot 10 juni) € 295,- ; daarna € 345,-

Aanmelden: driesboele@wxs.nl

Meer informatie: http://filo-aterlier.blogspot.nl
.