7. Bezwaren tegen religie?

Voordat ik verder ga met onderzoek naar de mogelijkheid/wenselijkheid van een seculiere religie, stel ik een intermezzo voor: bezwaren, kritiek, verwensingen, verwijten, bedenkingen, verdenkingen, aanklachten etc tegen religie. Wat is er tegen religie?
Mijn pleidooi voor een seculiere religie veronderstelt dat het zinvol ja zelfs noodzakelijk is om religie op de agenda van het toekomstdenken te houden, en dat zelfs seculieren zich er mee bezig zouden moeten houden. Maar is dat zo? Waarom zou je aandacht blijven besteden aan dit oeroude fenomeen? Het is goed voorstelbaar dat velen (en met name seculieren, uiteraard) blij zijn met een terugdringen van de rol van religie in het persoonlijke en culturele leven en dat zij hopen op het verdwijnen ervan. Als dat zo is, wat zijn dan de bezwaren? Waarom zou het goed zijn als religie zou verdwijnen?

(Eerdere kwesties blijven open staan voor commentaar. Niet alleen ‘Wat te verstaan onder ‘religie’?’ (6), maar ook andere. Dus: wie nog wil reageren, prima!)

Voor op mijn begrafenis (I)

Wat zou ik op mijn begrafenis willen horen? Door welke muziek wil ik mijn uitvaart laten begeleiden? Wat zou ik vanuit mijn kist willen beluisteren, een allerlaatste maal?
Wel, om te beginnen één van mijn allerfavorietste pianostukken. Gek genoeg kennen weinigen het, terwijl het volgens mijn bescheiden mening het allerbeste pianostuk is dat ooit door een Nederlandse componist is gecreëerd. Het hoort in de wereldtoptien aller tijden!
Ik heb het pianowerk ondertussen in diverse uitvoeringen zo’n 180.000 keer gehoord, - als dat al mogelijk is, maar het komt dicht in de buurt. Veel verschillende uitvoeringen zijn er overigens niet. Het is een pianostuk voor vier spelers. Dat lijkt me niet iets dat je zomaar op de planken zet. Het vergt een geweldige inzet, schat ik zo, en een intensieve onderlinge afstemming. Bovendien, het stuk duurt enkele uren. Aan één stuk. De duur is enigszins variabel, aangezien aan de uitvoerders ruimte is gelaten om accenten te leggen: wat wel of wanneer. Dit maakt ook dat de uitvoeringen enigszins verschillend kunnen zijn.
Het stuk is een geweldenaar. Ik raak er regelmatig van in extase, en dat is soms bijna niet uit te houden, niet begrijpend hoe iemand in staat is om zoveel schoonheid aan deze wereld toe te voegen, Oh Leven, Oh Wonder!, - een onbegrip dat kenmerkend is voor alle grote kunst, wat mij betreft. Gelukkig valt niet alles te begrijpen! Wanneer zo’n kunstwerk het me weer flikt, en mijn geest totaal op drift brengt, uit het veld slaat, betreur ik het dat er op deze planeet zoveel miljoenen jaren is geleefd zonder de schoonheid van die grootse kunstwerken. Wat ben ik blij mens te zijn!
Maar terug naar het pianowerk dat vermag mijn hoofd op hol te brengen. Beschrijven kan ik het nauwelijks, behalve met wat indirecte associaties. Jaren geleden heb ik op deze muziek mijn afstudeerscriptie voor filosofie geschreven. Heeft het mijn werk beïnvloed? Ik weet het niet. Het ging over begripsvorming: dialectiek van Plato tot Hegel, - een beweging over de eeuwen. Wellicht dat het luisteren de benodigde hersengolven heeft geflexibiliseerd. Mijn wijsgerige eros kreeg er zeker vleugels door! Ik had geen cd van de muziek, ik weet niet eens of er in die tijd al cd’s bestonden. In ieder geval, ik moest het doen met cassettebandjes. De bandjes hebben het uitgehouden, gek genoeg, maar de cassetterecorder niet, die begaf het vlak na mijn afstuderen, van het alsmaar terugspoelen van enkele passages.
Het pianostuk brengt mijn geest in een bepaald ritme, en niet alleen mijn geest: allerlei lichaamsdelen beginnen onwillekeurig mee te bewegen. In een uitbundig ritme. Het stuk is serieel van opbouw: telkens wordt een thema een aantal malen herhaald, voordat, vaak met minimale wijzigingen, wordt overgegaan naar een volgende sequentie. Niet alle onderdelen zijn even spannend of extatisch, en dat is maar beter ook. Het zou niet te verdragen zijn.
Titel en creator van het stuk? Canto Ostinato van Simeon ten Holt. Ik zou zeggen, laat u meevoeren door de magie van de herhaling! Hemels getingel waarvan ik uit mijn dak ga. Kortom, het stuk is onverantwoord goed. En ik kom er absoluut mijn graf voor uit!