Levenskunst, filosofie & seculiere spiritualiteit/ Dries Boele

maandag 6 januari 2020

Hoe kritisch is praktische filosofie (nog)?

.
Steeds meer volwassenen en kinderen kampen met psychologische problemen. Waar komt dat door? Wat is de oorzaak van deze toename?

De hedendaagse psychiatrie neigt ertoe psychologische problemen te pathologiseren en toe te schrijven aan het individu, dat daarmee de schuld krijgt. Of liever: zijn hersenen, - terwijl in de hersenen nog niets is gevonden dat een psychiatrische aandoening kan verklaren. 

Wat op deze manier buiten beeld blijft: de neoliberale prestatiemaatschappij die mensen geestelijk ziek en ongelukkig maakt, - de échte waanzin, aldus Verhaeghe.

Is er een uitweg?

Wat in ieder geval niet moet gebeuren is kritiekloos bevestigen hoe problemen worden verwoord, ook niet door de bezoeker van een filosofische praktijk. Deze verwoording is allerminst neutraal.

Kritiek op de pathologisering van problemen was ooit een belangrijke ontstaansreden voor de praktische filosofie (begin jaren ’80, vorige eeuw). Wordt er nog iets mee gedaan? Of zijn we meegegaan in het ontmaatschappelijken van persoonlijke problemen, waardoor deze worden gereduceerd tot een strikt individuele aangelegenheid, met of zonder breinbeschuldiging? Slagen we er nog in om bij het ophelderen van een probleem naar de hele mens te kijken, d.w.z. inclusief omgeving en cultureel-maatschappelijke context?

In plaats van louter vragen te stellen en te luisteren, zouden praktiserend filosofen iets moeten doen met een kritische analyse van (wat geldt als) normaliteit, psychische stoornissen en de pathologisering van problemen (zoals bijv verwoord in bijgaand interview met Paul Verhaeghe). 

Werk aan de winkel voor filosofen met een praktijk! 


Artikel:
Paul Verhaeghe, hoogleraar psychologie: ‘We kweken psychiatrische patiënten bij de vleet’ (Knack, 27-11-2019)