Wanneer is een boek 'filosofisch'? (N.a.v. een recensie van Verbrugge’s ‘De Gezagscrisis’)

Een interessante recensie! (1) Het boek van Ad Verbrugge, De Gezagscrisis, heb ik niet gelezen, en als ik mij laat leiden door de recensie, dan gaat dat ook niet gebeuren, - afgezien van de vraag of ik het boek ook zonder deze recensie ter hand zou hebben genomen, maar dat terzijde.

 

De recensie (van Eva Peek) is interessant omdat zij laat zien wat je van een filosofisch boek dat zich buigt over cultureel-maatschappelijke kwesties mag verwachten, volgens haar. En dat is iets anders dan het aaneenrijgen van (niet-onderbouwde) meningen, gelardeerd met een filosofisch sausje, door hier en daar naar een filosoof te verwijzen. En ja, kan ik het daar mee oneens zijn?

 

De ondertitel van het boek luidt: Filosofisch essay over een wankele orde. Zou het boek wel acceptabel zijn geweest, als essay, wanneer ‘filosofisch’ zou zijn weggelaten? (Ik denk aan boeken van Verhaeghe en Harari, bijvoorbeeld: wellicht geschreven met meer kennis van zaken, maar zijn hun beschouwingen daarom ‘filosofisch’? In ieder geval voegen deze schrijvers deze kwalificatie niet toe aan de ondertitel van hun boeken, en kunnen ze er evenmin op worden afgerekend.)

 

Anyway, de recensie is – wat mij betreft – vooral interessant vanwege de verwachtingen die worden uitgesproken (en niet worden ingelost) ten aanzien van het besproken boek, en impliciet wat onder ‘filosofisch’ en ‘filosoferen’ wordt verstaan.

 

Prima, om de criteria wat dat betreft weer eens omhoog bij te stellen. ‘Filosofie’ is sterk aan inflatie onderhevig, gelet op de manier waarop de kwalificatie meer en meer wordt gebezigd. (Denk aan de ‘filosofie’ van een bedrijf of van een kabinet. Vervang ‘filosofie’ door ‘wijsbegeerte’, en je krijgt onzin.)

 

Vraag: Wat is een filosofisch boek over hedendaagse crises die wel aan de criteria voldoet waar Eva Peek van uitgaat?

 

En een vraag die de vraag bevraagt (😉): Wanneer is een boek ‘filosofisch’?

 

 

Noot 1:

‘De gezagscrisis’: over de huidige malaise valt te filosoferen, maar niet zo (NRC, 3-8-23)

https://www.nrc.nl/nieuws/2023/08/03/de-gezagcrisis-over-de-huidige-malaise-valt-te-filosoferen-maar-niet-zo-a4171185?utm_source=SIM&utm_medium=email&utm_campaign=nrcboeken&utm_content=&utm_term=20230804