Voor op mijn begrafenis (II)

Wat ik op mijn begrafenis ook zou willen horen, zijn enkele van de mooiste gedichten. Ik hoop dat iemand ze zal voordragen met proevende, sonore stem.
Toegegeven, ik ben een tamelijk slechte poëzielezer. Bijna alle gedichten die ik ooit heb gelezen (en ik doe telkens weer een poging) zeggen me niets, raken me niet, laten me koud. De schoonheid of gratie ervan ontgaat me, evenals de gevoeligheid die er uit zou spreken. Zelfs het taalgebruik kan me zelden bekoren, laat staan de boodschap. Pseudo-diepzinnig denk ik vaak, nepfilosofie. En nog vaker: maakwerk, met veel verstand in elkaar gezet. Maar tegelijk wantrouw ik dan mijn oordeel. Aangezien het onwaarschijnlijk is dat de meeste gedichten-in-druk niet deugen, ga ik er maar van uit dat mijn leeskunst onder de maat is. (Graag hoor ik iemand een gedicht aan mij ‘uitleggen’, zodat de regels zich ontvouwen, hun betekenis ontplooien en gaan leven. In mijn eentje slaag ik daar maar zelden in.)
Toch zijn er enkele gedichten die mij weten te bekoren, telkens weer. En een van die gedichten is ‘Ithaka’ van K.P. Kaváfis, een Grieks dichter. Ik zal geen poging doen om uit te leggen wat mij zo aanspreekt, maar één ding is zeker: ik raak er telkens door ontroerd en bevlogen. Zulke krachtige beelden, geladen met inzicht dat mij aanspreekt, iets laat zien dat het leven de moeite waard maakt en weer in herinnering roept. Ik zou willen dat ik vanuit een houten kist zou kunnen terugkijken op mijn leven als een reis naar Ithaka.
Voilà, het gedicht:



K.P. Kaváfis, Ithaka

Als je op je tocht naar Ithaka vertrekt,
smeek dat je weg heel lang mag zijn,
vol avonturen, vol ervaring.
De Laestrygonen en de Cyclopen,
en de toornige Poseidon moet je niet vrezen;
zulke wezens zul je nooit vinden op je weg,
als je denken hoog blijft, als een uitgelezen
bewogenheid je lichaam en je geest bezielt.
De Laestrygonen en de Cyclopen,
de woeste Poseidon zul je niet ontmoeten,
als je ze niet met je meedraagt in je ziel,
als je ziel ze niet voor je ogen plaatst.

Smeek dat je weg heel lang mag zijn.
Dat er vele zomerse morgens zullen zijn
waarop je, met wat een voldoening, wat een vreugde
zult binnengaan in voor het eerst aanschouwde havens;
en dat je moogt vertoeven in phoenicische stapelplaatsen,
en daar goede waren kopen kunt,
parelmoer en koralen, amber en ebbehout,
en zinnestrelende parfums van elke soort,
zo overvloedig als je kunt zinnestrelende parfums;
en dat je naar veel steden in Egypte gaan moogt
om te leren en te leren van de wijzen.

Houd altijd Ithaka in je gedachten.
Daar aan te komen dat is je bestemming.
Maar overhaast de reis volstrekt niet.
Beter dat die vele jaren duren zal,
en dat je, oud al, landen zult op het eiland,
rijk met alles wat je onderweg hebt gewonnen,
niet verwachtend dat Ithaka je rijkdom geven zal.
Ithaka gaf je de mooie reis.
Zonder dat eiland was je niet op weg gegaan.
Verder heeft het je niets meer te geven.

En als je het armelijk vindt, Ithaka misleidde je niet.
Zo wijs als je bent geworden, met zoveel ervaring,
zul je begrepen hebben wat Ithaka’s betekenen.