Aantek (XV). Politieke heroriëntatie: Europa als Rijk
.
Wat is de politieke ruimte waarbinnen ik burger ben? De wereld? Nederland? Kunstmatig groeien wij toe naar een nieuw rijk, het Europese Rijk, bestaande uit staten die eerder (gedurende enkele eeuwen slechts) zich organiseerden rond de notie ‘volk’. Wij hebben nog moeite om los te komen van deze voorgeschiedenis, en denken nog in termen van ‘natiestaat’. Europa zal nooit een superstaat worden. Wel kan het een zelfbewust en krachtig rijk worden.
Een natiestaat (het soevereine Nederland) en een rijk (Europa) kennen een verschillende logica, wat betreft identiteit en macht.
Sinds de opkomst van ‘Brussel’ is niet alleen de machtsvraag anders gesitueerd, in vergelijking met de tijd dat alles werd bepaald in de nationale hoofdsteden. Ook onze identiteit is aan het veranderen. De multiculturalisering van de samenleving (in grote delen van Europa) draagt ertoe bij dat het gemeenschapsgevoel, in naam van een volk, langzaamaan aan het eroderen is. Reactionaire politiek (zoals Wilders voorstaat) tracht nog volk, staat en politiek als een gesloten eenheid te herstellen, maar voert daarmee een nostalgisch achterhoedegevecht.
Identiteit is wederom een politieke kwestie geworden. Waaraan ons te oriënteren? Als burger ben ik niet alleen Amsterdammer en Nederlander, maar ook Europeaan. We zullen opnieuw in termen van een rijk moeten gaan denken.
Is het idee van een ‘algemene wil’ (Rousseau) niet slechts bestaanbaar wanneer ook de illusie leeft dat we als volk een grote familie vormen, - de zgn natiestaat? Wat is nog constituerend voor een gemeenschap wanneer de bevolking bestaat uit diverse groeperingen welke niet veel meer met elkaar gemeen hebben dan dat ze in hetzelfde land wonen, - de zgn multiculturele samenleving?
Waar voor de vorming van natiestaten de Griekse stadstaat model kon staan, zullen wij voor Europa naar het Romeinse Rijk moeten kijken. Dit rijk, dat zich uitstrekte van de Schotse grens tot aan gebieden rond de Eufraat en de Tigris, bood ruimte aan tal van culturen, talen, etniciteiten en religies, en hield dat eeuwen lang vol. Hoe bleef dit rijk een eenheid? Het wist zich niet verbonden als één gemeenschap (het volk als uitgebreide familie), maar wist zich gebonden door recht en macht. Burgerschap vormde het dragende netwerk en was fel begeerd, niet alleen vanwege de rechten die het gaf, maar ook als identiteit. Voor de eigen politieke vorming zal Europa de Griekse stadstaat moeten loslaten en zich oriënteren op het Romeinse Rijk. Het zal van dit eerdere rijk veel kunnen leren, als spiegel en om zich bewust te worden van de verschillen.
Wat is de politieke ruimte waarbinnen ik burger ben? De wereld? Nederland? Kunstmatig groeien wij toe naar een nieuw rijk, het Europese Rijk, bestaande uit staten die eerder (gedurende enkele eeuwen slechts) zich organiseerden rond de notie ‘volk’. Wij hebben nog moeite om los te komen van deze voorgeschiedenis, en denken nog in termen van ‘natiestaat’. Europa zal nooit een superstaat worden. Wel kan het een zelfbewust en krachtig rijk worden.
Een natiestaat (het soevereine Nederland) en een rijk (Europa) kennen een verschillende logica, wat betreft identiteit en macht.
Sinds de opkomst van ‘Brussel’ is niet alleen de machtsvraag anders gesitueerd, in vergelijking met de tijd dat alles werd bepaald in de nationale hoofdsteden. Ook onze identiteit is aan het veranderen. De multiculturalisering van de samenleving (in grote delen van Europa) draagt ertoe bij dat het gemeenschapsgevoel, in naam van een volk, langzaamaan aan het eroderen is. Reactionaire politiek (zoals Wilders voorstaat) tracht nog volk, staat en politiek als een gesloten eenheid te herstellen, maar voert daarmee een nostalgisch achterhoedegevecht.
Identiteit is wederom een politieke kwestie geworden. Waaraan ons te oriënteren? Als burger ben ik niet alleen Amsterdammer en Nederlander, maar ook Europeaan. We zullen opnieuw in termen van een rijk moeten gaan denken.
Is het idee van een ‘algemene wil’ (Rousseau) niet slechts bestaanbaar wanneer ook de illusie leeft dat we als volk een grote familie vormen, - de zgn natiestaat? Wat is nog constituerend voor een gemeenschap wanneer de bevolking bestaat uit diverse groeperingen welke niet veel meer met elkaar gemeen hebben dan dat ze in hetzelfde land wonen, - de zgn multiculturele samenleving?
Waar voor de vorming van natiestaten de Griekse stadstaat model kon staan, zullen wij voor Europa naar het Romeinse Rijk moeten kijken. Dit rijk, dat zich uitstrekte van de Schotse grens tot aan gebieden rond de Eufraat en de Tigris, bood ruimte aan tal van culturen, talen, etniciteiten en religies, en hield dat eeuwen lang vol. Hoe bleef dit rijk een eenheid? Het wist zich niet verbonden als één gemeenschap (het volk als uitgebreide familie), maar wist zich gebonden door recht en macht. Burgerschap vormde het dragende netwerk en was fel begeerd, niet alleen vanwege de rechten die het gaf, maar ook als identiteit. Voor de eigen politieke vorming zal Europa de Griekse stadstaat moeten loslaten en zich oriënteren op het Romeinse Rijk. Het zal van dit eerdere rijk veel kunnen leren, als spiegel en om zich bewust te worden van de verschillen.
gepost door Dries Boele @ 19:19
0 reacties:
Een reactie posten
Aanmelden bij Reacties posten [Atom]
<< Homepage